MEB’in çelişkilerle dolu yönetmelikleri sendikalardan dönüyor

Milli Eğitim Bakanlığınca 28.02.2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmış olan Milli Eğitim
Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticileri Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği yaklaşık 5 ay
sonra 04.08.2013 tarih ve 28728 sayılı Resmi Gazete yeni bir yönetmelik yayımlayarak eski
yönetmeliği yürürlükten kaldırmıştır. Var olan yönetmeliklerin sürekli olarak değişmesi
bir tarafa her değişen yönetmeliğin bir öncekini aratması artık Bakanlığın olağan
uygulamalarından biri haline gelmiştir. Örneğin 13.08.2009 tarihinde yayımlanan yönetici
atama yönetmeliği 29.08.2009, 10.09.2009, 15.05.2010, 09.10.2010, 09.08.2011 ve
21.07.2012 tarihlerinde olmak üzere 6 kez değişikliğe uğramış, nihayetinde 28.02.2013
tarihinde yeni yönetmeliğin yayımı ile yürürlükten kaldırılmıştır. 28.02.2013 tarihli
yönetmeliğin ömrü de 5 ay olmuş ve bu süre zarfında neredeyse hiç uygulama alanı
bulamamıştır.

Bakanlıkça yönetmelikler yayımlanmakta akabinde hukuka aykırı hükümler sendikalarca
davaya konu edilmekte, bu defa Bakanlık tarafından ya yönetmelik maddelerinde sürekli
değişiklik yapılmakta veyahut yönetmelikler tamamen yürürlükten kaldırılmaktadır.
Bakanlığın bu beceriksizliği artık tahammülü bitirmiştir.

Son olarak 04.08.2013 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim
Kurumu Yöneticileri Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği yayımlanmıştır. Yönetici Atama
Yönetmeliğinde ilk göze çarpan hususlar ve sorunlar aşağıda sıralanmıştır. Dava açılması
gereken hususlar hakkında hazırlıklar devam etmektedir.

1)Yönetmeliğin Kapsam başlıklı 2. Maddesinde ”Bu Yönetmelik, Millî Eğitim Bakanlığına
bağlı eğitim kurumu müdürleri, müdür başyardımcıları ve müdür yardımcılarını kapsar.”
Denilmektedir. Ancak; kapsam içine alınan müdür başyardımcıları, Tanımlar başlıklı 4/ı
maddesinde yöneticiler arasında değerlendirilmemiştir.

2) Yönetmeliğin 5/e maddesinde yazılı sınavın son başvuru tarihi itibariyle son dört yıl
içinde; adlî veya idarî soruşturma sonucu yöneticilik görevi üzerinden alınmamış olmak
veya aylıktan kesme ve daha ağır bir disiplin cezası almamış olma şartı aranmaktadır.
Aylıktan kesme ve daha ağır bir disiplin cezası almamış olma şartının yer almaması
gerekmektedir. Zaten suiistimale açık, idarelerin tamamen tasarruflarında bulunan ve
aslında istisnai bir yol olan bu uygulama anılan madde ile sonuçları itibari ile daha
ağır bir durum haline dönüşmüştür.

3) Yönetmeliğin Yöneticilik Sınavları ve Değerlendirme başlıklı 8/1. Maddesinde “Eğitim
kurumu yöneticiliği sınavı, eğitim kurumu müdürlüğü için yazılı ve sözlü sınav
aşamalarından, müdür yardımcılığı için ise yazılı sınavdan oluşur.” Denilmektedir. Eğitim
kurumu müdürlükleri için yazılı sınava ek sözlü sınav uygulaması da getirilmiştir. Her ne
kadar taslakta yer alan sözlü sınav barajı kaldırılmış olsa da Türk Eğitim-Sen olarak
sözlü sınavın yapılmasına karşıyız. Görevini en iyi şekilde yapacak kariyer ve liyakate
sahip kişilerin sözlü sınav sebebi ile keyfi ve siyasi uygulamalar neticesinde hak ettiği
kadrolarda bulunamadığı herkesin malumudur. Denetimi zor olan ve tamamen kişiye özel
uygulamalar yapılan sözlü sınavların ne denli objektiflikten uzak olduğu, yıllardır sözlü
sınavların iptali için açılan bireysel ve genel davalardan anlaşılabilmektedir. Yazılı
sınavlar sonucunda mesleki yeterliliğini kanıtlamış olan kişilerin yazılı sınava ek
olarak sözlü sınava tabi tutulması sınava giren adaylar arasındaki eşit yarışı
zedeleyecektir. Bakanlıkça yapılan yazılı sınavların büyük bir çoğunluğunda dahi hatalı
sorular sebebi ile sınav iptalleri yaşanırken, sözlü sınavlarda ne gibi hukuki sorunların
yaşanacağını kestirmek zor değildir. Sözlü sınavların yapılış biçimi net bir şekilde
belirlenmemiştir. Somut verilere dayalı olarak en azından daha objektif bir sınav olması
adına görüntü ve ses kaydının olması gerekmektedir.

Ayrıca, sözlü sınav değerlendirme komisyonun da sendika temsilcisinin olmaması da yapılan
sınavların objektiflikten uzak olmasına sebep olacaktır. Daha şeffaf bir sınav
yapılabilmesi için sınav değerlendirme komisyonunda sendika temsilcisinin bulunması
şarttır.

4) Yönetmeliğin Yöneticiliğe atanma başlıklı 12/6. Maddesinde “Müdür başyardımcılığına,
kurumdaki müdür yardımcıları arasından, kurum müdürünün inhası, il millî eğitim müdürünün
teklifi ve valinin onayı ile eğitim kurumu norm sayısı kadar atama yapılır.”
Denilmektedir. Kısacası, müdür başyardımcılığına sınav ile atama yapılmamakta, herhangi
bir kriter belirlenmeksizin müdür yardımcıları arasından kurum müdürünün inhası, il milli
eğitim müdürünün teklifi ve valinin onayı ile atanabilmektedir. Kimlerin bu kadrolara
atanabileceğine ilişkin herhangi bir kriter yoktur. Kariyer ve liyakat ilkeleri
gözetilmeksizin sadece idarenin takdir yetkisine bağlı olarak yapılacak bu işlemler
hakkaniyetten uzak olacak ve ileride bir çok iptal davasının konusu olabileceği gibi
çalışanlar arasında iş barışı da zedelenecektir.

5)Yönetmeliğin Kurucu Müdür başlıklı 13. Maddesinde “Eğitim ve öğretime yeni açılacak
eğitim kurumlarına; eğitim kurumunu eğitim ve öğretime hazır hale getirmek, eğitim ve
öğretime açılıncaya ve norm kadroya bağlı atama yapılıncaya kadar geçen süre içerisinde
kurumun yönetim hizmetlerini yürütmek üzere, 5 inci maddeye göre müdürlük sınavına girme
şartı taşıyanlar arasından, valilikler tarafından kurucu müdür görevlendirilebilir. Bu
görevde geçen süreler, bu Yönetmeliğin uygulanmasında eğitim kurumu müdürlüğünde geçen
süreler gibi değerlendirilir” denilmektedir. Kurucu müdürlük için aranılan tek kriter
müdürlük için yapılan sınava girme şartını taşımaktır. Tamamen idarenin takdir yetkisine
bağlı olarak yapılan bu görevlendirmelerde geçen süreler kurum müdürlüğünde geçen süreler
gibi değerlendirilerek bu durumdaki kişilere haksız yere müdürlük puanı verilmiştir.

6)Yönetmeliğin Müdür Yetkili Öğretmenliğe Görevlendirme başlıklı 14. Maddesinde “Müdür
normu bulunmayan eğitim kurumlarında fiilen görevli öğretmenler arasından, öğretmenlik
görevi yanında yönetim hizmetlerini de yürütmek üzere, il millî eğitim müdürünün teklifi
ve valiliğin onayıyla müdür yetkili öğretmen görevlendirilebilir. Bu görevde geçen
süreler, bu Yönetmeliğin uygulanmasında eğitim kurumu müdür yardımcılığında geçen süreler
gibi değerlendirilir.” denilmektedir. Anılan madde ile görevlendirmelerin resen
yapılacağı sonucuna ulaşılmaktadır. Birden fazla kişinin başvuruda bulunduğunda nasıl bir
yol izleneceği bu madde metninde yer almamaktadır.

7) Yönetmeliğin Merkez teşkilata bağlı eğitim kurumları başlıklı 15. Maddesinde “Doğrudan
Bakanlık merkez teşkilatına bağlı; hizmet içi eğitim enstitüleri, kız teknik olgunlaşma
enstitüleri, akşam sanat okulları, öğretmen evleri ile yaygın eğitim kurumları ve diğer
kurumların yöneticiliklerine yapılacak atamalarda sözlü sınav ve değerlendirme, eğitim
kurumunun bulunduğu ilde kurulan Sözlü Sınav ve Değerlendirme Komisyonu tarafından
yapılır. Sözlü Sınav ve Değerlendirme Komisyonu tarafından adayların atanacakları eğitim
kurumları; yapacakları tercihler ve atanma puanı üstünlüğüne göre belirlenir. Eğitim
kurumu yöneticileri, il millî eğitim müdürünün teklifi üzerine vali tarafından atanır. “
denilmektedir. Yönetmeliğin Sınava Başvuru ve Atama Şartları başlıklı 5/ç maddesinde
“Bakanlıkça yapılan yazılı sınavda başarılı olmak” şartı genel şart olarak belirlenmiş
iken 15. Madde de, Merkez teşkilatına bağlı kurumları istisna olarak düzenlenmiş ve bu
kurumlara atanabilmek için yazılı sınav şartı aranmaksızın sadece sözlü sınava göre
yönetici alınacağından söz edilmiştir. Ayrıca; bu madde ile yönetmeliğin 5. Maddesine
atıfta yapılmadığından bu kurumlara yönetici olarak atanacaklarda herhangi bir kriter de
belirtilmemiştir.

8)Çalışma süresine bağlı yer değiştirmeler başlıklı 19. Maddesinde “Bakanlığa bağlı
eğitim kurumlarında müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcısı olarak görev
yapanların yer değiştirmeleri il içinde bölge hizmeti ve rotasyon esasına göre yapılır.”
denilmektedir. Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı 4/e maddesinde “İllerde, Ek-2 Kurum
Tipleri Tespit Formuna göre tespit edilen A, B, C ve D eğitim kurumu tiplerini ifade
eder.” Denilmektedir. Yönetmelikte kurum tiplerinin belirlenmiş olması Türk Eğitim-Sen
olarak tekliflerimiz arasında da yer alan güzel bir uygulamadır. Ancak, neden kurum
tipleri ifadesi yerine hizmet bölgesi ifadesinin kullanıldığı anlaşılamamıştır. Hatta
bazı madde metinlerinde hem kurum tipi hem de hizmet bölgesi ifadeleri birlikte
kullanılarak karmaşaya neden olacaktır.

Türk Eğitim sen olarak, her türlü rotasyona karşı olduğumuzu, her vesile ile açıkladık.
Ancak yönetmelikle birlikte daha önce 8 yıl olan, rotasyona bağlı ye değiştirme süresini
yeni yönetmelikte 6 yıla indirmiştir. 8 yıllık süre sebebi ile kendini buna göre
hazırlayan yöneticiler bir kez daha mağdur edilmişlerdir. Yönetmelikte müdür, müdür
başyardımcısı ve müdür yardımcısı olan kişilerin rotasyona tabi yöneticilerin Ek-1
Yönetici Değerlendirme Formuna göre hesaplanan puan üstünlüğüne göre, tercihleri alınarak
il içinde 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen şartı taşımak
kaydıyla değiştirileceğinden ve tercihte bulunmayan yöneticilerin yer değişikliklerinin,
boş eğitim kurumlarına kurayla resen gerçekleştirileceğinden söz edilmektedir. Artık;
müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcıları görev yaptıkları eğitim kurumunda 6
yıllık çalışma süresini tamamladıkları takdirde tercihleri doğrultusunda boş eğitim
kurumlarına atanabilecekler, tercih yapmadıkları takdirde boş eğitim kurularına kura ile
atanacakladır. Ancak tercih yapılmasına rağmen atanacağı okul kalmaması sebebi ile yer
değiştiremeyenler bir dahaki yer değiştirme döneminde öncelikle atanacaklardır. Bu
atamalarda da herhangi bir kıstas belirlenmemiştir.

9) Soruşturmaya Bağlı Yer Değiştirmeler başlıklı 21/.1 Maddesin de “Soruşturma sonucu
görev yerlerinin değiştirilmesi teklif edilen yöneticiler, öncelikle alt hizmet
bölgelerinde bulunan eğitim kurumlarına olmak kaydıyla hizmet bölgelerindeki başka bir
eğitim kurumuna atanırlar.” denilmektedir. 5442 sayılı yasanın 8/C maddesi kapsamında
istisnai durumlarda yapılan bu yer değiştirmeler, artık disiplin cezasının ayrılmaz bir
bütünü haline gelmiştir. Günümüzde işlenilen bir fiil sebebiyle verilebilecek en alt
disiplin cezası ile tecziye edilen bir kişi bu uygulama ile sürgün edilmektedir.
Valiliklerce işlenilen fiilin ağırlığına bakmaksızın artık her disiplin cezası ile
birlikte verilen bu yer değişiklikleri onaylanmaktadır. Bu durumda zaten disiplin cezası
almış kişileri alt hizmet bölgesine yer değişikliği yaptırmak bir anlamda ikinci ve daha
ağır cezalandırmaktır. Ayrıca; İller arası ve il içinde yapılan bu yer değişikliği
işlemlerinde sürenin uzatılması artık bu görevlendirmeleri suiistimale daha açık hale
getirecektir. Alınan disiplin cezası ile verilen yer değişiklikleri arasındaki
orantısızlık kat ve kat artacaktır. Torpilli olanlara uydurma bir disiplin cezası
verilerek iller arası yapabilmenin bir yolu olarak da suiistimal edilebilecek bir
düzenleme olarak ta değerlendirilebilir. Bu madde uyarınca bazıları sürgün edilirken
bazıları ödüllendirilebilecektir. Ayrıca; yer değişikliği işlemleri herhangi bir disiplin
cezası verilmediği durumlarda da tedbir amacı ile yapılan bir uygulama şeklinde de
olabilmektedir. Bu durumda da bir alt hizmet bölgesine yer değişikliği yapılması disiplin
cezası almamış kişileri cezalandırma anlamına da gelmektedir.

10) Yönetmeliğin görevinin sona ermesi başlıklı 23/c maddesinde “4688 sayılı Kamu
Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun 18 inci maddesi kapsamında bir yıldan
daha fazla süre ile aylıksız izin alanların yöneticilikleri, sona erer.” denilmektedir.
4688 sayılı yasa uyarınca sendikal faaliyetlerini yürütmek için aylıksız izne ayrılanlar
fiilen eğitim-öğretim sınıfı içinde görev yapmaya devam etmelerine rağmen 1 yıldan fazla
süre aylıksız izin kullandıkları gerekçesi ile yöneticilik görevlerinin sona ermesi
hakkaniyetli değildir. Bu uygulama bir anlamda sendikal faaliyetleri engelleme ve
sendikal çalışma yapan kişileri cezalandırma anlamına gelmektedir.

11) Aynı yönetmeliğin 23/d maddesinde “Soruşturma veya inceleme sonucu yöneticiliklerinin
alınmasına karar verilenler ile 5 inci maddede öngörülen şartları kaybedenlerin
yöneticilikleri, sona erer.” Denilmektedir. Yönetmeliğin Sınava başvuru ve atama şartları
başlıklı 5/e maddesinde “Yazılı sınavın son başvuru tarihi itibariyle son dört yıl içinde
adlî veya idarî soruşturma sonucu yöneticilik görevi üzerinden alınmamış olmak veya
aylıktan kesme veya daha ağır bir disiplin cezası almamış olmak, şartları aranır.”
Denilmektedir. Bu maddeler sebebi ile bir karmaşanın yaşanacağı mutlaktır. Şöyle ki; 5/e
maddesi uyarınca aylıktan kesme veya daha ağır bir disiplin cezası alan kişilerin
yöneticiliklerinin sona mı ereceği, yoksa bu şartın sınava giren adaylar için mi geçerli
olduğu konusunda tereddütler yaşanmaktadır. Bu nedenle bu madde kapsamında açıklama
yapılması zorunludur. Bu madde illerde farklı algılamalara yol açacak ve ülke genelinde
uygulamada birlik sağlanamayacaktır.

Ayrıca; yine yönetmeliğin Sınava Başvuru ve Atama Şartları 5/c maddesinde “Atanmak üzere
başvurulacak eğitim kurumuna alanı itibariyle öğretmen olarak atanabilmek veya bu eğitim
kurumunda aylık karşılığı okutabileceği ders bulunmak; fen ve sosyal bilimler liseleri
ile bilim ve sanat merkezleri yöneticiliği için bu okullarda öğretmenlik yapmış veya
yapmakta olmak” denilmektedir. Bu maddenin uygulama şeklinde ilerde sıkıntılara sebep
olacaktır. Şöyle ki; 04.08.2013 tarihinde yürürlüğe giren bu yönetmelikten önceki
yönetmelik hükümlerine göre ataması yapılmış kişilerin hukuki durumlarına ilişkin bir
düzenleme mevcut değildir. Örneğin, görev yaptığı kurumlarda aylık karşılığı okutacağı
dersi olmayanlar, fen ve sosyal bilimler liseleri ile bilim ve sanat merkezleri
yöneticiliklerinde öğretmenlik yapmamış olan kişilerin bu okullardaki görevlerine devam
edip etmeyeceği yönünde herhangi bir açıklık yoktur. Bu konuda geçici madde ile bir
hüküm de getirilmemiştir. Bu durumda olan kişilerin yönetmelik yayımlandıktan sonra
yapacakları herhangi bir yer değişikliğinde yeni hükümlere tabi tutulmaları
gerekmektedir.

Yine yönetmeliğin 23/2. Maddesinde “Birinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında
yöneticilikleri sona erenlerden bu durumları ortadan kalkanlar; daha önce ayrıldıkları
eğitim kurumu yöneticiliğinin boş olması durumunda öncelikle bu eğitim kurumlarına, bunun
mümkün olmaması ve talepleri halinde il millî eğitim müdürlüklerince önerilecek
durumlarına uygun boş bir eğitim kurumu yöneticiliğine atanırlar. Bu şekilde
atanamayanlar, durumlarına uygun eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanırlar. Bu fıkraya
göre öğretmen olarak atananlar, bulundukları yerleşim biriminde iki yıl içinde eğitim
kurumu yöneticiliği normu boşalması halinde, boşalan yöneticilik görevine öncelikle
yeniden atanmak üzere başvuruda bulunabilirler.” Denilmektedir. Altı çizili kelime
uygulamada bir çok sıkıntıyı beraberinde getirecektir. Şöyle ki; idareler bu durumda olan
kişilerden istediği kişilere istediği kurumları önerecek, o zamanda bir kısım idareci
istediği yerde görev yaparken bir kısmı istemedikleri yerlere giderek mağdur edilecektir.

13) Yönetmelikte taslakta yer almasına karşın yönetici olarak daha önce görev yapmış ve
kendi istekleriyle yöneticilikten ayrılmış olanların yeniden yöneticilik görevine
atanmalarına ilişkin herhangi bir düzenleme mevcut değildir. Eş, sağlık durumu gibi
özürleri nedenleri ile yöneticilik görevi sona ermiş kişilere yeniden atama kapsamında
başvuru hakkının tanınmaması hakkaniyetli değildir. Örneğin; eşi zorunlu yer değiştirmeye
tabi devlet memuru olan kişilerin yöneticilikleri her yer değiştirmede düşecektir ve
yeniden yönetici olarak atanmak istemeleri halinde sınava girmek durumunda kalacaklardır.

14) Yönetmelikte yöneticilerin iller arası yer değiştirmelerine ilişkin bir düzenlemede
yer almamaktadır. Bu eksikliğinde giderilmesi gerekmektedir.

15) Ek-1 Yönetici Değerlendirme formunda kurucu müdürlük için verilen 10 puan fazladır.
Ayrıca yine değerlendirme formunda yöneticilikler için verilen puanlamalar çok düşüktür.
Her müdürlükte geçen yıl için 0,96 puan verilirken, kurucu müdürlük için 10 puan verilmiş
olması arasında büyük bir adaletsizlik vardır. Sınav şartı aranmaksızın idarenin
keyfiyeti sonucu yapılan kurucu müdürlüğe verilen puan müdürlükte yaklaşık 10 yıl görev
yapıldığında alınan puana eşittir.

Yukarıdaki açıklamalar ilk göze çarpan hususlardır. Üyelerimizden gelen talepler
değerlendirilmekte ve Türk Eğitim-Sen olarak dava açmak için yayımlanan yönetmelik
üzerinde çalışmalarımız devam etmektedir.

Yrd. Doç. Dr. M. Hanefi Bostan
Türkiye Kamu Sen ve Türk Eğitim Sen
İstanbul İl Başkanı